Categorie: Columns deFactorTaal

Columns over opmerkelijke feiten en trends met het accent op natuur & milieu en taal & cultuur. De waan van de dag gefileerd en becommentarieerd.

Geplaatst op

Het nut van subsidie

De cultuur is een van de sectoren die het meest te lijden hebben onder de ontstane crisis. Muziek, film en toneel vallen moeilijk op anderhalve meter afstand van elkaar te genieten.

Terwijl de luchtvaartindustrie meteen in aanmerking kwam voor compensatie moest Minister van Engelshoven van cultuur enorm haar best doen om geld los te krijgen en de 300 miljoen is bij lange na niet genoeg. Cultuur is kennelijk geen vitale sector, meer een luxe. Alleen als cultuur een toeristisch doel dient heeft ze waarde, omdat er dan geld aan kan worden verdiend. Het is niets nieuws: cultuur is in de BV Nederland al jaren de sluitpost van de begroting.

Het liberale model is onder de kabinetten Rutte nog dominanter geworden: alleen als je winst maakt, heb je bestaansrecht. Culturele organisaties die hun financiële bestaansrecht niet konden bewijzen werden wegbezuinigd, in plaats van gesteund. Koren, musea, theatergezelschapen moesten ook nog eens aantonen ‘maatschappelijk relevant’  (‘vernieuwend’, ‘inclusief’) te zijn om subsidiegeld te krijgen. Een koor dat uitsluitend renaissancemuziek uitvoerde, een theatergezelschap dat klassiek toneel bracht, of een klein, specialistisch museum vielen buiten de boot. Terwijl die juist subsidie nodig hebben om te kunnen bestaan. Het populistische anti-elitaire discours hielp ze ook niet.

Lees verder “Het nut van subsidie”
Geplaatst op

De kracht van literatuur

Yasunari Kawabata: De schone slaapsters en Sneeuwland

De Wereld Draait Door houdt op te bestaan en daarmee ook het boekenpanel. Eerder verdween het interviewprogramma Boeken. Het waren nog de enige momenten op televisie waarop er over boeken gesproken werd. Voor Mondo is helaas gekozen voor een buitenliteraire invalshoek. Een literatuurliefhebber heeft daar niets te zoeken.

Het viel op dat het boekenpanel zo nodig moest schreeuwen om een boek onder de aandacht te brengen. Al die vreselijke superlatieven. Zo werd het laatste boek van Jeroen Brouwers aangeprezen als ‘mokergoed’. Ook nog slecht Nederlands. Verder vervaagde het onderscheid tussen literatuur en andersoortige boeken. Het ging vaak om de persoon van de schrijver in plaats van om het boek zelf. Dat gold de laatste tijd zelfs voor Boeken. De programmamakers conformeerden zich aan de tijdgeest waarin alles om beeld(vorming) draait en een boek vooral interessant is vanwege het persoonlijke verhaal van de auteur.

Is er in onze tijd nog toekomst voor de literaire roman? Oek de Jong vroeg het zich af in zijn essay Wat alleen de roman kan zeggen (2013, aangevuld in 2015). U raadt het antwoord al. Ik geef de belangrijkste conclusies vereenvoudigd weer.

Lees verder “De kracht van literatuur”
Geplaatst op

Het ongevraagde lawaai van anderen

De krant berichtte onlangs over de toenemende herrie in de horeca. De muziek staat er vaak zo hard dat je elkaar nauwelijks nog kunt verstaan. Hoe later de avond hoe harder je moet schreeuwen. Harde muziek gaat blijkbaar gelijk op met gezelligheid.

Het is natuurlijk van de zotte dat je niet meer rustig kunt eten. Onze eetcultuur stelt blijkbaar zo weinig voor dat mensen meer komen voor de entourage. En daar willen ze ook nog flink voor betalen.

Lees verder “Het ongevraagde lawaai van anderen”
Geplaatst op

De Young Elderly Person (YEP)

Een aantal weken terug werd door dagblad Trouw de Young Elderly Person in het leven geroepen. Hiermee wordt de grote groep ouderen bedoeld die vitaal in het leven staat. De afkorting moet blijven hangen om aan te geven hoe hip deze bevolkingsgroep is. YEP doet ook denken aan YUP, de Young Urban Professional uit de jaren ’80. Vanwege de tijdspanne kan het trouwens wel eens om dezelfde groep gaan.

Aan de term wordt een hele reeks lange artikelen gekoppeld. Zo is een deel van de krant weer gevuld. Bovendien is er een aparte webpagina aangemaakt. Hierop vind je de onvermijdelijke test (‘Wat voor yep bent u?’), zoals die ooit alleen maar in populaire meisjes- en damesbladen stond, en die je tegenwoordig in elk zelfhulpboek aantreft. Zoiets ga je als weldenkend mens toch niet invullen. Verder kan de YEP – onder het hardlopen of fitnessen – een podcast beluisteren.

Lees verder “De Young Elderly Person (YEP)”
Geplaatst op

Een klas verwende kinderen

Net als veel Nederlanders kon ik mijn oren gisteren niet geloven toen het Adviescollege Stikstofproblematiek rapport uitbracht. De natuur wordt (eindelijk!) voorop gesteld. Dat dit uit de mond van VVD’er Remkes kwam, maakte het advies nog geloofwaardiger. Het is wat je van de premier had moeten horen en wat in de Troonrede had moeten staan.

De titel van het rapport, ‘Niet alles kan’, moet iedereen met gezond verstand volstrekt normaal hebben geklonken. Dat niet alles kan, is een inzicht dat bij elke opvoeding hoort, hoewel het ook een vervelende moralistische stoplap kan zijn. Dat is wat betreft de uitstoot van stikstof in ieder geval niet zo, omdat het om een groot maatschappelijk probleem gaat.

Lees verder “Een klas verwende kinderen”
Geplaatst op

De portemonnee

Op Prinsjesdag wordt dikwijls geturfd hoe vaak een bepaald woord in de Troonrede viel. Zo was het woord ‘toekomst’ maar liefst elf keer te horen. ‘Brexit’ maar één keer. Het woord dat mij op deze dag altijd het meest opvalt, is ‘portemonnee’. Prachtig overigens dat dit ouderwetse accessoire als zinnebeeld blijft voortbestaan.

Het gaat de derde dinsdag van september, behalve over stomvervelende tradities en aapjes kijken, natuurlijk over de begroting, over geld. Aan de andere kant krijg je ook een heel blabla-verhaal over ‘de visie’ van het kabinet op de samenleving. Elke keer hetzelfde deuntje en van een stuitend lagereschoolniveau. Alsof de Troonrede uitsluitend gericht is aan domoren. Het gaat dan vooral over wat ‘ons’ allemaal verbindt. Dat er zoveel vrijwilligers zijn. Die kosten in ieder geval geen geld. Wat mensen vooral gemeen hebben, is dat ze in de eerste plaats bezig zijn met hun portemonnee. Vandaar dat dit woord zo vaak valt.

Lees verder “De portemonnee”
Geplaatst op

Het verdoemde roken

Het is ongelofelijk knap waartoe een klein land als Nederland in staat is. Zo is het de op een na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld (na de enorme VS) en zelfs de grootste als het om chemische drugs gaat. Elke week staat er in het zuiden van het land wel een container leeg te lekken. Van de daders ontbreekt elk spoor.

De politiek doet hier weinig tegen. Pillengebruik wordt, net als het roken van hasj, oogluikend toegestaan. Op techno-feesten staan twintigers en dertigers stijf van de chemicaliën uren op en neer te springen. Ook met de met lachgas gevulde ballonnen waaraan de jongste jeugd lurkt weet men geen raad. De wet moet eerst aangepast worden. In andere landen lachen ze hier niet mee, zoals twee pillenverkopers in Roemenië ervoeren.

Lees verder “Het verdoemde roken”
Geplaatst op

De meelijwekkende grasrobot

Vooruitgang heeft in onze tijd vooral te maken met gemakzucht: winkelen vanuit je luie stoel, iets op kunnen zoeken in plaats van het te moeten onthouden, inchecken zonder een kaartje te hoeven kopen, betalen met je telefoon. Steeds wordt er iets verzonnen waardoor we minder kracht hoeven te verzetten. Wie dit soort ontwikkelingen niet normaal vindt – eerder een uiting van decadentie – blijft zich verbazen over wat de vooruitgangsidioten nu weer hebben verzonnen.

Bijvoorbeeld de grasrobot of robotmaaier die je in steeds meer tuinen zijn eenzame rondjes ziet draaien. De eerste keer dat ik er een zag, was een bevreemdende ervaring. Nauwelijks merkbaar schuift de machine autonoom over het gras. Je begrijpt dat hij het gras maait.

Lees verder “De meelijwekkende grasrobot”
Geplaatst op

Wat heet

Het was vandaag de heetste dag in Nederland ooit gemeten. Ergens werd het 40.7 graden. Voor het eerst temperaturen boven de veertig graden, vermeldde Teletekst. Alsof we hier net zo blij mee moesten zijn als met de eerste mens op de maan. De hele dag worden records gebroken en het lijkt of er een wedstrijd gaande is: waar wordt het vandaag het warmst? Wint Eindhoven het vandaag weer van Gilze-Rijen? Is er een runner up? Aan Arcen, vorig jaar de heetste, denkt niemand meer. Het weer is deel gaan uitmaken van onze prestatiemaatschappij. Commerciële weerstations doen er op hun sites nog een graadje bij.

Lees verder “Wat heet”
Geplaatst op

Motorterreur

Het NOS-journaal berichtte er heel vrolijk over. Zo’n anderhalf miljoen mensen heeft een motorrijbewijs. Het allerbeste nieuws was dat steeds meer vrouwen gaan motorrijden. Blijkbaar wordt vrouwenemancipatie, of wat daar voor door moet gaan, belangrijker gevonden dan milieuschade en stank- en lawaaioverlast. Dat is opmerkelijk in deze tijd waarin het duidelijk is dat we van fossiele brandstoffen af moeten. De elektrische auto moet de norm worden, maar hoe zit dat dan met de motor? En het weerzinwekkende Formule 1- spektakel in Zandvoort? Dat zou juist als eerste aangepakt moeten worden. Het dient geen enkel maatschappelijk belang (zoals woon-werkverkeer), alleen maar het vermaak van primitieve lieden die een kick krijgen van snelheid en lawaai. Voor kaarten voor de Formule 1 zou belangstelling zijn van anderhalf miljoen mensen. Is het toeval dat het om hetzelfde getal gaat?

Lees verder “Motorterreur”
Ondersteund door WordPress