Berichten

Geplaatst op

Boekenpaniek

Er zijn nieuwe lockdownmaatregelen afgekondigd en iedereen voelt zich weer tekortgedaan. Het wemelt van de kwetsbaren. Politici blazen hoog van de toren, alsof er momenteel geen sprake is van een probleem dat alle andere even overstijgt. Het lijkt alsof we vijf weken zonder school of boekhandel niet kunnen overleven. Als scholier was ik in de zevende hemel geweest. Die leerachterstand haal je makkelijk weer in. Ik genoot ook altijd van die zes weken zomervakantie.

Boekhandels kunnen nog steeds boeken online verkopen. Het is natuurlijk jammer dat veel mensen zo geprogrammeerd zijn dat ze dan meteen aan bol.com denken. Boekhandels zouden meer aan de PR voor online verkoop kunnen doen. Maar ze zijn er echt een stuk minder slecht aan toe dan horeca, musea en kapsalons, waar men werkelijk de pineut is.

Lees verder “Boekenpaniek”
Geplaatst op

Gratis boeken voor de premier

Mark Rutte heeft geboft: vanaf deze week tot aan de verkiezingen krijgt hij wekelijks een boek opgestuurd van neerlandici. ‘Ze willen de premier wijzen op de troost en rijkdom van literatuur, juist in crisistijd’, lees ik in de krant (Trouw, 13 november jl.). Initiatiefnemer is hoogleraar Marc van Oostendorp, die zich wel vaker druk maakt om ontlezing. Als eerste boek krijgt Rutte Reize door het Aapenland van J.A. Schasz (een pseudoniem van Gerrit Paape) uit 1788. Ik zie Rutte al grijnzen. De kans bestaat zelfs dat hij het boek al kent. Als historicus, omdat de satire speelt tegen de achtergrond van de Verlichting en de strijd tussen de patriotten en de prinsgezinden. Of als lezer, zoals Rutte toch bekendstaat (Thomas Mann!). Rutte hoef je echt niet van de waarde van literatuur te overtuigen.

Lees verder “Gratis boeken voor de premier”
Geplaatst op

Onnodige ophef rondom de Boekenbon Literatuurprijs

Op de shortlist van de Boekenbon Literatuurprijs (voorheen de AKO Literatuurprijs) staan vier mannen en één vrouw. Vroeger was me dat niet opgevallen. Ook hield ik me nooit bezig met de vraag of de Vlamingen wel voldoende vertegenwoordigd waren. Nu voelde ik me bijna opgelucht: geen spoor van de politieke correctheid die met name de cultuursector teistert (zie bijvoorbeeld het subsidiebeleid van de Raad voor Cultuur). De jury bestaat weliswaar voor twee derde uit man, maar is benoemd door een stichting die wordt aangevoerd door een vrouw. Niets aan de hand dus.

Tegelijk was ik niet verbaasd over de verontwaardiging die losbarstte over de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de lijst. De Stichting Jaarlijkse Literatuurprijs, die over de boekenbonprijs gaat, kreeg meteen politiek correct Nederland over zich heen. Voorzitter Winnie Sorgdrager verdedigde zich met het terechte argument dat het bij de keuze om literaire kwaliteit gaat en niet om ras, geslacht of seksuele voorkeur. Dat de lijst uit vier mannen en maar een vrouw bestaat is dus toeval. De Stichting is onafhankelijk en maakt dit predicaat dus gewoon waar.

Lees verder “Onnodige ophef rondom de Boekenbon Literatuurprijs”
Geplaatst op

Eeuwige literaire roem?

Alweer tien jaar geleden overleed Harry Mulisch. Reden waarom de onsterfelijke schrijver weer even in de aandacht staat . Er verschijnt een biografische schets van Onno Blom (De wondergrijsaard), op Literatuurmuseum.nl kun je een virtuele wandeling door zijn schrijverskamer maken en Coen Verbraak  maakte een documentaire. Vooraf rijst de vraag hoeveel dit toe zal voegen aan wat we al van Mulisch weten, maar het stemt in ieder geval nostalgisch.

Want Mulisch stamt uit de tijd van de grote schrijvers: Reve, Hermans, Claus, Haasse, Wolkers. Auteurs die honderdduizenden exemplaren van hun romans verkochten, omdat lezers zich in hun onderwerpen herkenden: de Tweede Wereldoorlog, homo-emancipatie, seksuele revolutie, Indië. Het was de tijd dat je schrijvers nog regelmatig op het televisiescherm zag.

Lees verder “Eeuwige literaire roem?”
Geplaatst op

Mulisch’ werkkamer

Hij is even weg
de boeken staan keurig recht
de jad op zijn bureau wijst verre woorden aan

je mag hier wachten
rook gerust een pijp
maar kom verder nergens aan

de tijd is stilaan vernietigd
het horloge symbool van eeuwigheid
goden staren je aan

een tombe zonder lijk
de sleutel die erop past
hoort in het glas.

Geplaatst op

Eindeloos Groningen

Vanuit noordelijk perspectief
is alles randstedelijk relatief:
het land vertrouwd, maar dan rondom
in eindeloze vermenigvuldiging

zonder windturbines, zonneweiden
en stil oprukkende huizenrijen;
waar alles om land draait, de kerk
die op een wierd uitwaait

land om over uit te kijken,
om in te ademen, waarin de blik
geen weerstand vindt, in een
een steeds wijkende horizon verzinkt

waar geen dreiging meer is
nu de grond niet meer trilt
huizen van de schrik bekomen
alleen een snijdende wind

waar mensen je tolereren
maar liever zien gaan dan komen
want alleen dan blijft
dit stilleven eindeloos.

Geplaatst op

Bij de dood van een zwijgende dichter

Deze zomer overleed dichter Hans Sleutelaar en hoewel de naam mij bekend voorkwam kon ik hem even niet thuisbrengen. De in memoriams verschaften duidelijkheid en ineens bracht ik hem weer in verband met de Zestigers, met Gard Sivik en De Nieuwe Stijl en natuurlijk met zijn bekende eenregelige gedicht ‘Wohlt Ihr die totale Poesie?’, die in alle literatuuroverzichten staat. Verder had hij niet veel geschreven, twee dichtbundels slechts, dus het was niet vreemd dat de dichter Sleutelaar mij niet onmiddellijk iets zei. Hij werd ook wel ‘de zwijgende dichter’ genoemd.

Sleutelaar is een figuur op de achtergrond geweest en was daardoor juist heel belangrijk voor de bekendheid van de Zestigers waar verder de dichters Vaandrager, Armando en Verhagen deel van uitmaakten. Verder kan hij in verband gebracht worden met schrijvers die juist wel op de voorgrond traden als Jan Cremer en Johnny van Doorn; voor hen deed hij de redactie. Hij was een strenge redacteur: de helft kon eruit, ook wel ‘de Wet van Sleutelaar’ genoemd.

Lees verder “Bij de dood van een zwijgende dichter”
Geplaatst op

Het ego van de schrijver

Een schrijver heeft het voor een groot gedeelte over zichzelf. Dat kan zelfs niet anders. Een schrijver kan zich nooit losmaken van zichzelf, hij komt vanzelf op zijn pagina’s terecht. Bij een groot schrijver is er sprake van een eigen stem, die voortkomt uit diezelfde persoonlijkheid. De vraag of deze stem je aanstaat (omdat die weer aansluit bij jouw eigen persoonlijkheid) bepaalt of je een auteur al dan niet in de armen sluit. Een geliefde schrijver is inderdaad een vriend.

Natuurlijk heeft de schrijver er een heleboel bij verzonnen: hij (of zij) fabuleert. Dat is de reden waarom je hem nooit moet vereenzelvigen met de hoofdpersoon – iets wat je op elke letterenopleiding leert. Dat fabuleren onderscheidt hem als schrijver. Een echte schrijver beschikt over een enorme verbeeldingskracht en incorporeert zichzelf in iets groters. Neem de Amerikaan John Fante.

Lees verder “Het ego van de schrijver”
Geplaatst op

Klantreis zonder bestemming

Onlangs is door (het mij onbekende) KVB Boekwerk, ‘het kennis- en informatieplatform van de boekensector’, en Stichting Marktonderzoek Boekenvak onderzoek gedaan naar de ‘veranderde coronaklantreis’. In gewonemensentaal: het koopgedrag van de lezer tijdens de coronacrisis. Het verslag hiervan roept bij mij als lezer een enorme bevreemding op, als een raadselachtig werk van fictie, en dan ook nog eens bijzonder onaantrekkelijk.

Het weerzinwekkende van marketing is om mensen als groep te categoriseren en te behandelen. Het enige wat je volgens deze ideologie als verkoper hoeft te doen is de groepen in kaart brengen om deze vervolgens zo effectief mogelijk te manipuleren en te verleiden. Met uitgekiende strategieën wordt de klant bij de hand genomen en wijs gemaakt dat hij zijn beslissingen uit zichzelf heeft genomen. Het is consumentisme ten top. Reclame is hierbij vergeleken iets ouderwets en onschuldigs. Marketing is onderdeel van onze cultuur geworden; geen sector blijft gespaard, ook de boekensector niet. Zaak om je hier als individu tegen te verzetten – net als tegen elke andere vorm van gedwongen groepsvorming.

Lees verder “Klantreis zonder bestemming”
Ondersteund door WordPress